In het onderwijs is veel aan de hand. Er komen weer eens bezuinigingen op het veld af en dat gaat gepaard met een stelselherziening die alles beter moet maken. Want slecht moet het wel zijn geweest, getuige de op handen zijnde plannen.
Belangrijkste klacht is de groei van de kosten voor kinderen met bijzondere onderwijsbehoeftes. Die zorg is het probleem niet, het mag alleen niet (meer) wat kosten. Scholen voor speciaal onderwijs puilen uit. Door wat gegoochel met cijfers lijkt een kind zonder speciale onderwijsbehoeftes welhaast een bijzonder kind.
De actie die, vanuit de onrust in het veld, nu op touw is gezet is even zinloos als begrijpelijk. Er komt een maatregel die je niet wilt, je roept hard dat je dat niet wilt en herhaalt dat op verschillende plaatsen en de maatregel wordt uiteindelijk ingevoerd. Onder hartelijk protest. Begrijpelijk, logisch, misschien voor het proces zelfs noodzakelijk, maar zinloos.
Voor de nodige nuance wil ik graag wat principes delen.
- Het eerste principe is dat alles dat je aandacht geeft groeit. Een cliché omdat het waar is.
- Een tweede principe komt uit de marketing: wanneer je wilt dat mensen je product gebruiken moet je reclame maken, zorgen dat het ruim beschikbaar en betaalbaar is en vooral je product afzetten tegenover andere producten in dezelfde markt.
- Tenslotte een derde uitgangsprincipe: Ouders willen voor hun kind graag dat het als individu, als uniek persoon gezien wordt. Onderwijs heeft een klas vol van die individuen en legt in geval van problemen vooral uit dat een individuele aanpak van dit kind lastig is in een klas vol met individuen. Dat er toch meer sprake is van een groep op elkaar gelijkende kinderen. (NB Ziedaar in een notedop de oorzaak van bijna alle communicatieproblemen tussen ouders en onderwijs. Later meer daarover. Het gaat hier nu om het denken in oplossingen.)
De individuele gerichtheid op specifieke onderwijsbehoeften van individuele kinderen is het Unique Selling Point van alles dat zich met specifieke onderwijsbehoeftes bezig houdt. Dat doen ze goed en dus verkoopt het. De marketing deugt. De eindgebruiker krijgt wat hij wil. Gevolg: een groeiend speciaal onderwijs.
Wanneer iedereen klaar is met actievoeren en de realiteit van minder budget en verdwijnende procedures onder ogen kan zien is het tijd om dingen te gaan regelen. De toestroom naar speciaal onderwijs moet ingedamd worden, het liefst helemaal gestopt.
Even terug naar de principes:
Wat je aandacht geeft groeit. Om te zorgen dat mensen je product kopen moet je reclame maken. Ouders willen graag dat hun kind als individu gezien wordt.
Dan naar de oplossing: stop met reclame maken voor producten die bijzonder zijn. Begin met reclame te maken voor die producten waar je mensen (leerlingen) naar toe wilt hebben. Het reguliere PO en VO. Zorg dat je daar waarmaakt dat kinderen als individuen worden gezien en behandeld. Dat er aandacht is voor de unieke aspecten van dát kind.
Zeg niet dat je zorgstructuur op orde is en dat je voor ieder kind wel een voorziening hebt. Zeg vooral dat je onderwijs voor alle kinderen goed is en dat alle kinderen daar individu kunnen zijn.
Geef al je aandacht aan het individualiseren van de reguliere onderwijsvormen. Doe al de dingen die nodig zijn om je individuele aandacht waar te kunnen maken. Ondersteun de dagelijkse onderwijspraktijk met die middelen die nodig zijn om het ook mogelijk te maken. Mogelijk maken is wel belangrijk.
Het heeft namelijk niet zoveel zin om te zeggen dat je iets goed doet (op deze school vinden wij uw kind ook bijzonder) als je het niet waarmaakt. Marketing werkt alleen als ook klopt wat je beweert. Leer de lessen van het speciaal onderwijs. Gebruik de expertise daar waar je wat te verkopen hebt.
Dat is de belangrijkste omdenk-actie die nodig is binnen het onderwijs. Ga niet na zitten denken over wat je met die ingewikkelde, complexe onderwijsbehoeftes moet. En hang, als je eruit bent, dat zeker niet aan de grote klok. Zorg dat je, met de ervaring die je hebt met complexe vragen, voor ieder kind een passend onderwijsantwoord hebt. Als vanzelfsprekend in overeenstemming met ouders.
En tenslotte: geef. Geef terug wat je niet nodig hebt. Mocht je, na verloop van tijd, merken dat je meer budget krijgt dan je feitelijk nodig hebt: geef het dan terug. Er zijn altijd anderen die dat budget kunnen gebruiken.
