Altijd van je af!

Een kreet uit Kreatief met Kurk: “Altijd van je af”. Doel: voorkomen dat je jezelf in de vingers snijdt. Het is daarnaast een mooie kreet om aan te geven wat momenteel het grootste maatschappelijke probleem is geworden: het wijzen naar een ander. Of zoals een man mij laatst uitlegde, aan de hand van een voorbeeld over zijn vrouw:

“Als ik mijn vrouw op haar tenen ga staan, moet ik van haar beter uitkijken waar ik mijn voeten zet. Als mijn vrouw míj op de tenen gaat staan, moet ik van haar beter uitkijken waar ik mijn voeten zet.”

Kern van het verhaal is dat een ander het gedaan heeft. In de maatschappij werkt dit voortreffelijk. Zo krijgen de moslims de schuld van de onveiligheid. Zijn de straathufters de oorzaak van straatterreur. Zijn de Grieken oorzaak van de crisis. Zijn de kinderen met etiketten debet aan het verval in onderwijs en is dat weer allemaal de schuld van handelingsverlegen ouders. En als ouders werpen we deze aantijgingen weer hard van ons af door te wijzen naar…

Een ander. Want een ander heeft het altijd gedaan. Gelukkig wel. Zolang een ander het heeft gedaan heb je namelijk zelf geen verantwoordelijkheid. En zolang een ander schuld, oorzaak en boete is hoef je alleen maar te wijzen. Wijzen en wachten totdat de ander eindelijk verantwoordelijkheid neemt en de zaken oplost. Ondertussen kun je rustig achterover.

Het lastige met dat wijzen is wel dat je daarmee ook afhankelijk bent geworden van die ander. Zolang die ander (moslim, griek, straathufter, kind, ouder) namelijk niet doet wat er moet gebeuren wordt er geen probleem opgelost. Krijgen we de crisis niet onder de knie, wordt het niet veiliger, verbetert het onderwijs niet en doen ouders niet harder hun best.

Eigen-verantwoordelijkheid-nemen is de remedie tegen de “altijd-van-je-af-methode”. Wanneer je namelijk je eigen aandeel gaat zien in het grotere geheel en snapt hoe je zelf debet bent aan dat grotere geheel, krijg je ineens ook mogelijkheden om er iets aan te doen. Hij die verantwoordelijkheid neemt heeft namelijk zelf in de hand dat er iets verandert. Dat geldt voor de moslim, de griek, de straathufter, het kind, de ouder en … de ander. De ander die dan jijzelf bent geworden.

“Altijd van je af” reserveren we dan voor die momenten dat je er gewoon even geen zin in hebt. In nemen van je verantwoordelijkheid. Terwijl je eigenlijk heel goed weet dat het wel zo is. Om daarna gewoon toch weer zelf de verantwoordelijkheid op te pakken.