Diagnose: jongen
Het gebeurt steeds weer, in alle zaaltjes waar ik kom praten over omgaan met ingewikkelde onderwijssituaties. Als ik mensen vraag om een leerling in gedachten te houden waar ze een oplossing voor zoeken heeft 90% een jongen in gedachten. Van meisjes hebben mijn zaaltjes minder last. Ik stel de zaaltjes inmiddels ook voor dat we jongen tot een nieuwe diagnose verklaren. Waarom hebben we zoveel moeite met jongens?
Je kunt best een boom opzetten over het gefeminiseerde onderwijs, het gebrek aan mannelijke rolmodellen en de mate waarin jongens passen binnen een setting waar zithouding, uitstel van behoeftes, cognitieve vaardigheden en verbale assertiviteit prevaleren boven fysieke kracht, beweeglijkheid en trial and error. Dat ga ik niet doen.
Een recente analyse door Trimbos en RIVM wijst namelijk uit dat meisjes veel meer last hebben van emotionele problemen dan jongens. Het gaat dan vooral om de internaliserende problemen en de verschillen zijn echt opmerkelijk. Bij jongens gaat het vooral om gedragsproblemen van het externaliserende soort. Dus waarschijnlijk ligt ook daar een verklaring voor het overschot aan jongens in de gedachten van mijn zaaltjes. Een internaliserend emotioneel probleem is in een klas waar stilzitten en uitstel van behoeftes de norm is nou niet direct een probleem.
En toch.
Moeten we de diagnose jongen niet toch maar invoeren? Al was het maar om het bewustzijn te vergroten dat het niet de jongen is die een probleem is, maar het systeem dat we die jongen aandoen? Dat als we zijn eigen aardigheden wat meer als uitgangspunt nemen er misschien wel veel minder externaliserende problemen ontstaan? Misschien hooguit externaliserend gedrag waar we om glimlachen, de schouders ophalen om door te gaan met waar we mee bezig waren. Of misschien een potje meerennen of een robbertje vechten?
Ik blijf het doen in zaaltjes. Kijken of het klopt. Niet alleen voor de jongens. Ook voor de meisjes. Door jongens en meisjes te zien zoals ze zijn, met al hun bijzonderheden zoeken we echt naar aansluiting. Aanpassen aan een systeem kan altijd nog. Al mag die behoefte wat mij betreft nog best even uitgesteld worden.
