Ontorganiseren

We willen alles weten en dus zijn we alles aan het meten. En als we hebben gemeten en we weten het nog niet gaan we nog meer meten. Of in ieder geval begrenzen. Want het meet gemakkelijker op een duidelijk afgepaald terrein. En we meten vrolijk verder en gebruiken die gegevens om te voorspellen wat er zal gebeuren op het door onszelf afgescheiden terrein. Een terrein dat alleen maar bestaat in de hoofden van de begrenzers.

Zo ontstaan in de zorg zorgpaden, in het onderwijs zorgstructuren en leerlijnen en in organisaties werkinstructies. Opmerkelijke overeenkomst bij al deze zaken is dat de eindgebruikers in deze gebieden niet geholpen zijn met deze afgescheiden terreinen.

Patiënten in de zorg zitten niet te wachten op een grens aan de inzet van behandelaars. Misschien hooguit een financiële grens. In de zorg is die financiële grens zo mogelijk nog diffuser dan het afgepaalde zorgpad. Een patient wil geholpen worden op een persoonlijke manier en niet door een zorgpad. Een zorgpad haalt geen adem, heeft geen aandacht en beperkt alleen maar.

Leerlingen op een school willen ook niet leren omdat het dinsdag is. Ze willen leren omdat ze een vraag hebben. En die vraag kan ook op zondag naar boven komen. Misschien gaat de vraag wel niet eens primair over rekenen of taal. Alle leerlingen leren. Ook leerlingen die op dinsdag niet te genieten zijn. Die leerlingen willen niet in een zorgstructuur. Die willen gewoon voor vol aangezien worden. Net zoals ze door hun ouders worden bekeken. Die zien ook geen grenzen of structuren, maar gewone kinderen met de behoefte om kind te zijn, te leren en groot te worden.

Werknemers worden aangenomen om hun kwaliteiten. Werkinstructies maken werknemers dom. Plak eens een briefje met “defect” op een lift en merk op dat niemand de lift meer gebruikt. Tot die eigenwijze werknemer eraan komt en kijkt of de lift echt wel defect is. Als werknemers worden aangenomen om wat ze toch al kunnen, waarom hebben leidinggevenden dan de hardnekkige neiging om instructies te geven over het werk? Dat weet die werknemer toch zelf wel? Of hebben leidinggevenden door dat ze anders niets hoeven te doen? En dus net zo goed thuis kunnen blijven?

De maatschappij is overgeorganiseerd. Voor alles zijn regels en als ze er niet zijn is er binnen de kortste keren een adviseur die ook daar regels voor verzint. Er is een dringende behoefte aan ontorganiseren: regels schrappen, erop vertrouwen dat het wel goed komt, flexibel kunnen omgaan met vragen die er zijn. Dan zal de angst bij regel-adepten actueel worden: de mensen gaan maar wat doen (antwoord: JA!) en maken alles op (antwoord: Er zijn voorbeelden waaruit blijkt dat die gewone mensen op een hele verantwoorde manier geld kunnen besteden en zelfs goedkoper uit zijn. In ieder geval konden die mensen het budget van de regel-adept schrappen).

Ik ga mijn persoonlijke best doen: ik ga in elke gelegenheid zoeken naar de maximale flexibiliteit, de maximale waarde voor degeen waar het om gaat en ik beloof om niet meer op te maken dan er beschikbaar is. Mag ik? Wie doet er mee?