Deze week ben ik druk met drie verschillende onderwijssituaties waarin in de kern dezelfde problemen spelen. Zo is er de professional die stelt dat ouders “nog maar even niet geïnformeerd” moeten worden omdat dat onnodig ruis geeft. En is er de ouder die geconfronteerd wordt met het professioneel doordachte en doorwrochte plan waar ze niet over mee mocht denken. Tenslotte is er de school die de eigen organisatie op de kop zet en onder tijdsdruk de communicatie naar ouders op de laatste plaats zet.
Ouders zijn altijd nodig bij de oplossing
Drie situaties, verschillend van aard, maar allemaal met eenzelfde kern. Ouders voelen zich niet betrokken in het proces. De hamvraag is of je ouders buiten beeld kunt houden als professional. Of het professioneel is om ouders niet te betrekken in je oplossingen. Het antwoord op die vraag is voor mij steeds duidelijker.
In alle gevallen zullen ouders de bedachte oplossing moeten gaan uitvoeren, thuis in relatie tot hun kinderen en naar school in relatie tot de school van die kinderen. Een oplossing die niet past in de gedachtegang van ouders is een onwerkbare oplossing. Die stelling durf ik aan.
Welke keuze hebben ouders?
In de drie situaties gaat het hier ook op mis. Afgezien van de bedachte oplossingen is er niet in voorzien dat ouders mee moeten in de gedachtegang en dat dat tijd kost. In twee van de drie gevallen wordt de oplossing bij ouders over de schutting geworpen als eindoplossing. Slikken of stikken. In die twee gevallen is er bovendien ook nog eens sprake van het volledig ontbreken van een alternatief. En het is bijna zomervakantie.
Zeker voor ouders met kinderen die specifieke ondersteuning nodig hebben zijn de keuzes in het onderwijs al beperkt, bleek ook deze week uit het onderzoek van Oberon. Dan is het wel het minste dat je mee hebt kunnen denken in de best mogelijke oplossing.
Ouders hebben altijd gelijk
Ik schreef eerder dat ouders altijd gelijk hebben. Binnen het perspectief van de ouder is dat een te verdedigen stelling. Het blijft gekmakend en frustrerend om steeds weer te zien dat, hoewel het contact met sommige ouders lastig zal zijn, onderwijsprofessionals ervoor blijven kiezen om eerst zelf de zaak op te gaan lossen.
Drievinger-principe
Voor alle professionals is het van belang het drievinger-principe te hanteren. Op ieder moment dat naar een ander, iets anders, iets buiten de eigen persoon gewezen wordt (de lastige ouders, de bezuinigingen, de overheid, de werkdruk, de zomervakantie) wijzen er tegelijkertijd drie vingers naar jezelf. Die staan voor drie vragen:
- Wat betekent deze gebeurtenis?
- Wat leer je ervan?
- Hoe kom je verder?
Het antwoord laat zich raden: begin maar met dat wat het moeilijkste is. Als dat lukt is de rest een makkie. Dus als die ouder moeilijk mee te nemen is in de oplossingen of de meningen liggen erg ver uit elkaar? Zet iedereen aan tafel en wissel argumenten. En nog een tip? Vertrek vanuit het perspectief van de ouder. Kijk wat er voor nodig is om hun oplossing te realiseren en wissel dat ook uit.
Wederzijdse verwachtingen, maar..
Dat mag je van ouders natuurlijk ook verwachten. Dat ze niet wijzen, dat ze redelijk zijn, dat ze meewerken. Misschien zelfs wel dat ze zich voegen naar jouw professionaliteit. Je mag dat verwachten, maar je mag het niet eisen. Ouderschap kent geen basisniveau dat hierin voorziet. Zo kan het zijn dat je met een brede variëteit aan ouders te maken krijgt. De een is gebekter dan de ander, de een is redelijker dan de ander. En met al die ouders zul je het moeten doen.
Natuurlijk vertellen we ouders dat ze moeten denken om hun relatie met de school, dat ze proberen samen te werken met school en dat ze goed moeten communiceren. We vertellen ook dat ze terecht heel veel mogen verwachten van die hoogopgeleide professionals.
Ze zitten echter wel in een bijzondere positie. Waar iedere professional op ieder moment zijn handen ervan af kan trekken, is dat voor een ouder niet mogelijk. Die blijft ouder, hoe de situatie zich ook ontwikkelt. Dat maakt dat de haalbaarheid van een oplossing altijd begint en eindigt bij de mogelijkheden van de ouder. Daarom is het meenemen van ouders in het proces van oplossen zo belangrijk.
In alle drie de situaties wordt de ouder niet betrokken. Het maakt dat de situaties stagneren waar dit niet nodig was geweest. Dat laat onverlet dat iedereen in dergelijke situaties ongetwijfeld zijn best zal doen. Het kan echter beter. Zorg tenminste voor uitvoerbaarheid door de ouders bij bedachte oplossingen.
En oh ja, dit zijn redelijk gemiddelde weken. Er is kennelijk nog veel nodig om de brug tussen ouders en onderwijs te slechten.
