Zelfbeoordeling

“Wat vind je er zelf van?” Het is bijna een parodie op mijn stamberoep: maatschappelijk werker. Toch ga ik de laatste jaren meer en meer geloven in juist deze vraag. Het antwoord op deze vraag geeft namelijk voeding aan de eigen kracht van mensen. Het voedt zelfstandig handelen en verantwoordelijkheid. Mensen die het gevoel hebben dat ze de zaken zelf een beetje in de hand hebben voelen zich doorgaans gelukkiger.

Eén van mijn eerste schrijfsels ging over zelfvertrouwen. Ik schreef daar onder andere dat het belangrijk is je zelf te beoordelen op de acties die je onderneemt. Maar hoe doe je dat nu precies? En waarom is het nodig?

Laat ik met die tweede vraag beginnen. Zelfbeoordeling is nodig omdat je daarmee zelfvertrouwen kweekt. Wanneer je op een goede manier naar jezelf kunt kijken, jezelf kunt beoordelen en daarin minder afhankelijk wordt van de wijze waarop anderen naar je kijken wordt je zekerder van jezelf. Je staat gemakkelijker voor de dingen die je vindt, omdat je er net even langer bij stil hebt gestaan.

Zelfbeoordeling als strategie in leren wordt onderschat. Juist zelfbeoordeling (zelf je werk nakijken en beoordelen) heeft een sterk lerend karakter: je kijkt namelijk met enige afstand naar je werk. Je ziet ook snel de consequenties als je beoordeling te rooskleurig of te negatief is ingevuld. Ook dat kan je in de zelfbeoordeling meenemen. Fouten maken binnen de techniek van zelfbeoordeling is dus niet erg. Het is misschien zelfs wel nodig.

Wanneer je steeds beter je zelf kunt beoordelen en jezelf op waarde weet te schatten kom je dichter bij je Eigen Kracht. Eigen Kracht is een term die de laatste tijd meer gebruikt wordt om aan te geven dat de oplossingen misschien wel bij de mensen zelf te vinden zijn. Het is een stap voorwaarts in de strijd tegen paternalistische hulpverleners die weten wat goed is voor de mens.

Hoe doe je dat dan?

De gemakkelijkste methode is jezelf de ruimte geven om een vraag te stellen. Als je een activiteit of een deelactiviteit hebt afgerond stel je jezelf de vraag: “hoe beoordeel ik mijzelf in deze activiteit?”, “ben ik tevreden met de wijze waarop ik het aangepakt heb?”. Het antwoord op deze vraag (of vragen van gelijke strekking) leidt tot inzicht in je eigen gedrag tijdens de activiteit.

Voor sommige mensen kun je dit visueel maken door cijfers te geven. Cijfers zoals je die op school gaf. Alleen dan niet voor het resultaat, maar voor de wijze waarop je er mee bezig geweest bent.

Zelfbeoordeling werkt ook voor een wat langere termijn. Wanneer je kampt met stemmingsproblemen of anderszins het gevoel hebt dat het altijd hetzelfde is, is het goed om ook daarin met zelfbeoordeling aan de slag te gaan. Het principe is steeds simpel: beoordeel jezelf, zonder tussenkomst van anderen.

Soms maak ik daarbij gebruik van de GDO-thermometer (een Gegeven De Omstandigheden-thermometer). De GDO-thermometer zorgt voor een goede binding met de actuele situatie (het hier en nu) en legt de beoordeling daarnaast: “gegeven de omstandigheden vind ik dat ik dit [je oordeel] heb aangepakt”. Vorm: een getekende thermometer met een schaalverdeling (0-10 bijvoorbeeld).

Nog hipper wordt het met het gebruik van apps. Een app die goed voldoet voor ze lfbeoordeling over een wat langere periode (en die naar believen kan worden uitgebreid met teksten en foto’s) is MoodyMe. In deze app kun je op gezette tijden je stemming aangeven. Dit kan je naar keuze aanpassen en is dus ook zeer geschikt om zicht te krijgen op lange termijn-stemmingen.

“Wat vind je er zelf van?”, was een vraag van een collega die ik bovenstaande liet lezen. Dat wist ik al: ik had het mezelf namelijk al gevraagd toen ik het geschreven had. Ik ben er tevreden mee. Ik heb eindelijk op een rij staan wat ik doe met zelfbeoordeling en kan dit mensen meegeven. Daar was het om te doen. Uiteraard sta ik open voor aanvullingen. Graag zelfs.
Maar voor dit moment ben ik dus tevreden!