Het gaat momenteel veel over weerbaarheid. En over hoe we de weerbaarheid van de jeugd kunnen verbeteren. Het deed me denken aan een column die ik een paar jaar geleden schreef. Een column naar aanleiding van een interview met Andre Manuel. De afgelopen periode ben ik druk met depressie onder jongeren, mentale gezondheid, prestatiedruk, suicidepreventie, maar ook zaken als early life stress. En dan is luisteren naar Andre Manuel een verademing. Hij introduceert in zijn interview de term “losjes”. Ik neem u een paar jaar mee terug:
Losjes
Andre Manuel vindt dat zijn kind “losjes” mag beginnen. Andre Manuel is artiest, held en vrijdenker uit mijn landstreek. Hij heeft mooie ideeën en dat komt te pas*[1], om het in termen van mijn landstreek te zeggen. Hij vertelde over zijn eigen onderwijs dat hij zich naast af- en opstromen herinnerde door uitzonderlijke leraren die precies daar raakten waar het fijn voelt. Hij vertelde over de toevalligheid van wonen in een dorp waar twee oude jongeren een boerderij kraakten en er een vrijplaats voor jongeren van maakten. Hij was in de buurt, erbij en betrokken. Hij begon “losjes”, gitaar op de heup en zonder al te veel pretenties.
Vanochtend hoorde ik het bericht dat het gebruik van antidepressiva onder jongeren beneden de 21 jaar toeneemt. Het aantal voorschriften voor ADHD-medicatie neemt al jaren toe en ook het aantal dyslexieverklaringen neemt een grote vlucht. Zou het misschien te maken kunnen hebben met de eisen die we stellen aan kinderen? Met de eisen die ze mede daardoor aan zichzelf stellen? En mogen dingen ook gewoon soms moeilijk zijn? Mag je gewoon soms van het pad raken? Mag je nog gewoon falen voor sommige dingen? En dat je sommige dingen gewoon niet kan?
Mijn zoon kiest zijn profiel dit jaar. Hij heeft geen idee en ik heb net zoveel idee. Het is een goed jong en samen hebben we veel vertrouwen in zijn toekomst. Een toekomst die vooral bestaat uit de dag van morgen en de volgende wedstrijd. In zijn eerste sollicitatiebrief deze week schreef hij dat hij vooral wil dat mensen het goed naar hun zin hebben. Dat zijn goede vooruitzichten.
Mijn dochter begon met studeren dit jaar. Zij zag zich door het leenstelsel gedwongen te tekenen voor een lening die grote gelijkenis vertoont met het soort leningen waar in 2008 de wereld bijna over struikelde. De dekking is onduidelijk, het onderpand moet nog gecreëerd worden en de lening wordt aangegaan voor een studie zonder keiharde baangarantie. Maar ook: ze heeft het er naar haar zin, doet leuke dingen, vermaakt zich en geeft dáárdoor vertrouwen.
Voor beiden geldt hopelijk dat ze ondanks hun grote gebeurtenissen dit jaar, die vooral toch ook “losjes” gaan invullen. Wat mij betreft mag dat het motto worden: “losjes”. Misschien maakt dat het onderwijs, de zorg, het wonen, het samenleven wel wat gemakkelijker. En levert het minder gedoe, minder recepten, minder uitvallers op. Bij “losjes” hoort namelijk ook de afwezigheid van te veel regels en voorschriften. Vooral doen!
Experimenteren, klooien, prutsen, struikelen.
Net zolang als nodig is.
Misschien wel een mensenleven.
[1]Te pas: Twents voor “op het goede moment, gelegen”
NB: Mark is bij het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid bezig met de pijler Weerbaarheid uit de JGZ Preventieagenda. Deze tekst is gebaseerd op een oude tekst (hier) en werd gebruikt op een middag over weerbaarheid in de gemeente Albrandswaard in november 2018.
